Kultura niesłyszących

Wspomnienia z festiwali w Wiedniu i Szczecinie z 2009 r.

Choć ubiegły rok skończył się kilka miesięcy temu, w tym artykule powracamy do ciekawych wydarzeń artystycznych, które miały miejsce wiosną i jesienią 2009 roku, w Wiedniu i Szczecinie.

Na przełomie miesięcy – marca i kwietnia, Teatr-3 PZG z Szczecina, wziął udział w Dziesiątym Europejskim i Międzynarodowym Festiwalu Teatrów Niesłyszących dla Słyszącej i Niesłyszącej Publiczności. Festiwal ten, odbył się w Wiedniu oraz kilku miejscowościach Austrii. Do prezentacji organizator i dyrektor festiwalu, Herbert Gantschacher, zakwalifikował w wykonaniu Teatru-3, spektakle i programy: „Dwa oblicza” w reż. Arkadiusza Buszko, „Striptiz” wg Sławomira Mrożka, i program dla dzieci „Widzę to, czego ty nie widzisz”- oba w reż. Herberta Gantschachera oraz program pt. „Obserwator Ziemi” w reż. Piotra Nowaka.

Aktorzy Teatru-3, występowali również w programach przygotowanych przez austriacki Teatr Arbos, w trakcie trwania festiwalu. Piotr Nowak w programie pt. „The Hessian Messenger”, codziennie występował wspólnie z Marcusem Rupertem, aktorem Teatru Arbos, na stacjach Metra. Arkadiusz Pałatyński, Adam Sapritonow i Arkadiusz Kołota wystąpili w teatrze cieni pt. „Heinrich Kleist i Teatr Marionetek” oraz w programie dla dzieci pt. „Pierwsze kroki do światowego teatru” dodatkowo z Agatą Kaczmarczyk.

Teatr-3 wystąpił również dwukrotnie poza Wiedniem w miejscowości Graz, prezentując spektakle pt.: „Obserwator Ziemi” i „Striptiz”.

Do tradycji wiedeńskiego festiwalu, weszło już przygotowanie premiery, która powstaje w trakcie jego trwania. Biorą w niej udział wybrani aktorzy z teatrów z różnych krajów. W ostatni wieczór odbyła się adaptacja spektaklu z dziewiątej edycji, pt. „Pokój chatom! Wojna pałacom!” wg. Georga Büchnera. W tym spektaklu wystąpili oprócz Wernera Mösslera i Marcusa Ruperta z Teatru Arbos, tłumacz języka migowego – Anita Sadowska oraz aktorzy Teatru-3: Arkadiusz Pałatyński, Piotr Nowak i Adam Sapritonow.

Przebieg festiwalu, na bieżąco archiwizował kamerą wideo oraz w formie foto, Olgierd Koczorowski. Oprócz funkcji archiwisty, O. Koczorowski, prowadził również warsztaty pod nazwą „Propozycje nowego pisma znaków”.

Na festiwalu można było zobaczyć również występy teatrów z Czech, Słowacji, Wielkiej Brytanii Singapuru.

Ciekawostką i gwiazdą festiwalu była Evelyn Glennie (USA) z prezentacją pt. „Touch the Sound” (Dotyk dźwięku). Wykonawczyni, podczas gry, zdejmuje buty i dotyka membranę gołymi stopami, gdyż uważa, że w ten sposób, lepiej odbiera dźwięki. Artystka jest prawie niesłysząca, a słuch straciła w wieku dwunastu lat.

Po powrocie z Wiednia, Teatr-3, przygotowywał się na kolejne festiwale w Brnie i Lwowie, ale w pierwszym nie wziął udziału ze względów organizacyjnych, a drugi odwołano z powodu epidemii grypy na Ukrainie.

W drugiej połowie października, odbył się VI Festiwal „Teatr bez granic” w Szczecinie.

W festiwalu wzięły udział teatry: Łódzka Scena Pantomimy z Łodzi, Teatr Artystyczny „Deaf Poland” z Wrocławia, oraz Jerzy Tyszko i Teatr-3. Swój udział odwołały teatry z Brna i Lwowa.

Prezentacje miały miejsce w Teatrze Lalek „Pleciuga” oraz w Domu Kultury Polskiego Związku Głuchych „Kontakty”. Jako pierwszy wystąpił Teatr z Łodzi, prezentując w foyer, inscenizację pt. „Stacja przemijania”. Następnie po przejściu widzów do głównej sali, festiwal otworzył i przez cały czas trwania pełnił rolę gospodarza, prezes Zarządu Oddziału Zachodniopomorskiego PZG, Jerzy Kałużny.

Kolejny występ pt. „Restauracja” przedstawił Teatr z Wrocławia. Teatr-3 zakończył pierwszy festiwalowy wieczór, występem pt. „Baśniowy wieczór” w reż. Huberta Bartłomiejskiego. W teatrze, do późnej nocy, trwały przygotowania spektaklu pt.”Black&White”, zaplanowanego na następny dzień. Jak zawsze można było liczyć na dużą pomoc pracowników teatru „Pleciuga”, Andrzeja Myszkowskiego, Łukasza Musiała i innych. Dzięki sprawnej obsłudze, reżyser Arkadiusz Buszko mógł przeprowadzić z aktorami próbę sytuacyjną a kompozytor Piotr Klimek próbę muzyczną.

Kolejny festiwalowy wieczór, rozpoczął Teatr Artystyczny „Deaf Poland” mimodramem pt. „Filharmonia”, następnie na scenie pojawił się Jerzy Tyszko i zaprezentował dwie etiudy pantomimiczne. Pierwsza pt. „Malarz”, drugą etiudą była „Operacja”.

Łódzka Scena Pantomimy wystawiła spektakl pt. „Był czas bez słów” w reż. Jana Kochanowskiego.

Po zakończeniu spektaklu i nagrodzeniu aktorów brawami, poproszono widzów o przejście do foyer, gdyż tam rozpoczynała się pierwsza scena inscenizacji pt. „Black & White”. Gromkie brawa i zachwyty publiczności, nagrodziły wszystkich, którzy przyczynili się do powstania tego widowiska. Muzyka wykonywana na żywo, ilustrująca kolejne sceny w wykonaniu samego kompozytora Piotra Klimka z udziałem Huberta Bartłomiejskiego, była nowym, udanym doświadczeniem w czterdziestoletniej historii Teatru-3.

Oprócz wieczornych występów, przed południem odbyły się warsztaty teatralne w Domu Kultury PZG „Kontakty”. Zajęcia poprowadził Przemysław Żychowski, aktor Teatru „Pleciuga”. Pokaz programu – teatr cieni - pt. „Siedem dni na stworzenie świata”, do którego scenografię wykonali wcześniej sami uczestnicy, był nie tylko zabawą, ale co podkreślali wszyscy, również dobrą nauką.

Teatr Artystyczny „Deaf Poland”, rozpoczął ostatni wieczór, mimodramem pt. „Wakacje”. Następnie Teatr-3, przypomniał spektakl pt. „Dwa oblicza” w reż. Arkadiusza Buszki.

Po zakończeniu występu, gdy kurtyna zasłoniła scenę po raz ostatni, prezes Jerzy Kałużny, zaprosił obecnych na sali uczestników przed widownię, do przyjęcia gratulacji i pamiątkowych pucharów. W podsumowaniu festiwalu podziękował za występy, pracę, życząc wszystkim inwencji i ciekawych poszukiwań twórczych tak, aby kultura niesłyszących, była najlepszą wizytówką dla tego środowiska w Polsce i na całym świecie. 

Hubert Bartłomiejski

lipiec 2010